Το 'οικονομικό πείραμα' του Βεργκλ που έμεινε στην Ιστορία!

Wörgl (Βεργκλ)

Το Wörgl (Βεργκλ) ήταν μια μικρή πόλη 4.500 κατοίκων στην Αυστρία όπου διεξήχθη ένα καινοτόμο οικονομικό πείραμα το 1932.
Ήδη η Ευρώπη είχε χτυπηθεί από το κραχ του 1929, και το 1931 που εκλέχτηκε Δήμαρχος ο Michael Untergüggenberger (Μίκαελ Ούντεργκέγκενμπέργκερ) ήδη είχε έλθει η ύφεση με 30% ανεργία, και 10% άπορους.
Ο νέος Δήμαρχος προερχόταν από φτωχή αγροτική οικογένεια, ο ίδιος κατόρθωσε να μορφωθεί μόνος του και να γίνει μηχανικός στους σιδηροδρόμους.Αν και ο ίδιος δεν ήταν μαρξιστής, είχε συνδικαλιστική δράση και υποστήριζε τα συμφέροντα των εργαζομένων ενάντια των πλουσίων επενδυτών του σιδηροδρόμου, πράγμα που το πλήρωσε με την μη προσωπική του άνοδο στην ανώτερη ιεραρχία των σιδηροδρομικών υπαλλήλων.
Ήταν ένας άνθρωπος ανοιχτόμυαλος, πρακτικός, εργατικός, δραστήριος που κέρδισε την καρδιά των συμπολιτών του, οι οποίοι τον εμπιστεύτηκαν στη θέση του Δημάρχου, γνωρίζοντας ότι δεν θα τους προδώσει.

Ο νέος δήμαρχος είχε έναν μακρύ κατάλογο έργων που ήθελε να εκτελέσει. Έργα απολύτως απαραίτητα όπως η ύδρευση της πόλης, η ασφαλτόστρωση των δρόμων, ο οδικός φωτισμός και η φύτευση δέντρων κατά μήκος των οδών.
Αλλά τα δημοτικά ταμεία ήταν σχεδόν άδεια, και οι δημότες ήταν ήδη σε δεινή οικονομική κατάσταση,αντιμετωπίζοντας αρκετοί από αυτούς πρόβλημα επιβίωσης.
Ο Δήμαρχος καταλάβαινε ότι μία αύξηση της φορολογίας τους, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν τα δημοτικά έργα, θα οδηγούσε σε περαιτέρω φτώχεια και ύφεση.

Σύλβιο Γκέσελ

Ο Δήμαρχος όμως είχε μελετήσει το βιβλίο «Η Φυσική Τάξη» του οικονομολόγου Silvio Gesell (Σύλβιο Γκέσελ). Ο οποίος πίστευε ότι η αργή κυκλοφορία του χρήματος είναι η κύρια αιτία για την παραπαίουσα οικονομία

Το χρήμα ως μέσο συναλλαγής ολοένα εξαφανίζεται από τα χέρια των εργατών – παραγωγών και μαζεύεται στα χέρια των λίγων που το συσσωρεύουν, εκμεταλλεύονται τους τόκους, και δεν το επιστρέφουν πίσω στην αγορά. Κατ΄ αυτόν δηλαδή, όσο περισσότερο χρήμα είχαν, όσο περισσότεροι άνθρωποι, οι οποίοι το κυκλοφορούν συνεχώς, τότε η Κοινωνία θα έχει υγιή ανάπτυξη και ευημερία.
Ο Δήμαρχος βάζοντας σε εφαρμογή την παραπάνω θεωρία, ξεκίνησε το πρόγραμμα των Δημοτικών του έργων, δίνοντας δουλειά σε πολλούς εργαζόμενους και εργολάβους, ξεκαθαρίζοντας όμως ότι η πληρωμή τους θα γινόταν με σελίνια (το νόμισμα της Αυστρίας) όχι εκτυπωμένα από την Εθνική Τράπεζα της, αλλά από τον Δήμο του Wörgl..
Όντως εκτυπώθηκαν και τέθηκαν σε κυκλοφορία 32.000 σελίνια ως “Γραμμάτια Πιστοποίησης Εργασίας”, κάτι σαν ένα δωρεάν χρήμα, διότι δεν είχαν αντίκρισμα σε χρυσό, απλά αναγνώριζαν την παροχή έργου προς την Κοινότητα. Κόπηκαν χαρτονομίσματα ονομαστικής αξίας στα 1, 5 και 10 σελίνια.

Τα χρήματα του Wörgl

Στις 31 Ιουλίου 1932 δόθηκαν τα πρώτα 1.800 Σελίνια για να πληρωθούν οι μισθοί των εργαζομένων, και η αξία των υλικών που αναλώθηκαν τον πρώτο μήνα στα δημοτικά έργα. Οι άνθρωποι που πήραν αυτά τα νέα σελίνια, μπορούσαν να πληρώσουν τους δημοτικούς τους φόρους, αλλά και να αγοράσουν ψωμί.
Ο αρτοποιός παίρνοντας αυτά τα σελίνια μπορούσε να αγοράζει αλεύρι από τον μυλωνά. Ο μυλωνάς αγόραζε σιτάρι από τον γεωργό. Ο γεωργός αγόραζε εργαλεία από τον σιδερά. Ο σιδεράς αγόραζε παπούτσια από τον τσαγκάρη. Ο τσαγκάρης πλήρωνε τον δάσκαλο που έκανε μάθημα στα παιδιά του. Ο δάσκαλος αγόραζε ψωμί στον αρτοποιό.
Και ο κύκλος κυκλοφορίας του χρήματος επαναλαμβανότανε συνεχώς και καθημερινά, σε τέτοιο σημείο ώστε ήδη την τρίτη μέρα, ο κύκλος εργασιών ολόκληρης της πόλης να είναι παραπάνω από 10πλάσιος από τα 1.800 σελίνια που δόθηκαν στη κυκλοφορία σε σημείο το να υποπτεύονται κάποιοι ότι κάποια σελίνια είχαν πλαστογραφηθεί.
Ο Δήμαρχος όμως είχε εφαρμόσει μία πρόσθετη μέθοδο για να κάνει το χρήμα να αλλάζει συνεχώς χέρια με μεγάλη ταχύτητα: Τα χρήματα του Wörgl έχαναν το 1% της ονομαστικής τους αξίας κάθε μήνα. Για να αποφευχθεί αυτή η υποτίμηση ο ιδιοκτήτης του γραμματίου το δαπανούσε όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
Ειδάλλως, την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα, έπρεπε να αγοράσει ένα κουπόνι σαν γραμματόσημο, με αξία το 1% της ονομαστικής αξίας και να το κολλήσει στο χαρτονόμισμα. Υπήρχε δηλαδή μία λειτουργία αντίθετη από τον τοκισμό, που επέτρεπε στο χρήμα να κυκλοφορεί συνεχώς.
Ο Δήμαρχος φυσικά δεν μπορούσε να προσλάβει όλους τους ανέργους της πόλης για τα δημοτικά έργα. Με την αύξηση του κύκλου εργασιών της πόλης όμως, ο αρτοποιός για παράδειγμα δεν προλάβαινε μόνος του να βγάζει τα ψωμιά που του ζητούσαν, υποχρεώθηκε λοιπόν να προσλάβει έναν βοηθό, τον οποίον πλήρωνε με τα σελίνια του Δήμου. Το ίδιο κάνανε και οι υπόλοιποι επαγγελματίες.
Οι βοηθοί που προσλήφθηκαν όμως διευρύνανε την αγοραστική δύναμη της πόλης και έτσι οι επαγγελματίες είχαν να αντιμετωπίσουν μία περαιτέρω αύξηση της ζήτησης, σε σημείο που κανένας κάτοικος της πόλης να είναι άνεργος, αλλά αντίθετα να υπάρχουν παντού αγγελίες ζήτησης προσωπικού.
Έτσι το σύστημα αρχίζει να αποκτάει μία δυναμική μορφή, και οι άνεργοι από τα γύρω χωριά έρχονται για να δουλέψουν στο Wörgl, επίσης οι παραγωγοί από τα γύρω χωριά που είχαν τα προϊόντα τους απούλητα (διότι μέχρι τώρα κανείς δεν είχε χρήματα για να τα αγοράσει) επιτέλους βρήκαν αγοραστές στο Wörgl, αλλά με τους νέους επισκέπτες διευρύνεται ακόμα περαιτέρω η αγοραστική δύναμη, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται και η παραγωγική δραστηριότητα.
Οι ξένοι εργάτες παίρνοντας τα σελίνια του Wörgl, δυνάμωναν και τις δικές τους τοπικές οικονομίες, επεκτείνοντας την ανάπτυξη στα γύρω χωριά, αλλά το ίδιο το Wörgl έβγαινε αλώβητο, από αυτή την έξοδο του χρήματος. Ο Δήμαρχος είχε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα:
Ήταν αυτός που εκτύπωνε το χρήμα. Δεν ήταν ένας ιδιώτης τραπεζίτης με σκοτεινά συμφέροντα κυριαρχίας από πίσω του, αλλά ένας άνθρωπος στην υπηρεσία των πολιτών.
Η πίσω όψη κάθε γραμματίου περιείχε αυτολεξεί την ακόλουθη συγκινητική δήλωση, κάποια λόγια που φαίνονται σαν να γράφτηκαν σήμερα, και όμως γράφτηκαν το 1932:

«Προς όλους τους ενδιαφερόμενους: Ο αργός ρυθμός που κυκλοφορεί το χρήμα έχει προκαλέσει μια πρωτοφανή ύφεση του εμπορίου και βύθισε εκατομμύρια ανθρώπους σε απόλυτη εξαθλίωση. Από οικονομικής απόψεως, η καταστροφή του κόσμου άρχισε! -Είναι καιρός, με αποφασιστική και έξυπνη δράση, να προσπαθήσουμε να συγκρατήσουμε την πτωτική βουτιά του εμπορίου και έτσι να σωθεί η ανθρωπότητα από αδελφοκτόνους πολέμους, χάος και διάλυση. Οι άνθρωποι ζουν μέσα από την ανταλλαγή υπηρεσιών τους. Η υποτονική κυκλοφορία έχει σταματήσει σε μεγάλο βαθμό αυτή την ανταλλαγή και έτσι ρίχνονται εκατομμύρια άνθρωποι που θέλουν να εργαστούν εκτός εργασίας -Πρέπει, συνεπώς, να αναβιώσουμε αυτή την ανταλλαγή υπηρεσιών και έτσι οι άνεργοι να επιστρέψουν στην παραγωγική τάξη. Αυτός είναι ο στόχος του πιστοποιητικού εργασίας που εκδίδεται από την αγορά της πόλης του Wörgl: Να μειώσει τα βάσανα και το φόβο, να προσφέρει δουλειά και ψωμί».

 Η επιτυχία του Wörgl

ο Michael Untergüggenberger (Μίκαελ Ούντεργκέγκενμπέργκερ)

Σε περίοδο 13 μηνών, ο Δήμαρχος εκτέλεσε όλα τα έργα που είχε σχεδιάσει: Ύδρευση, δρόμοι, φωτισμός. Επίσης κατασκευάστηκαν νέα δημόσια κτίρια, ένας ταμιευτήρας νερού, μία πίστα για σκι, και μια γέφυρα. Επίσης έγιναν αναδασώσεις, γιατί αντιλαμβάνονταν οι άνθρωποι του τότε, που ζούσαν πιο κοντά στη Φύση, το μελλοντικό κέρδος από την ύπαρξη των Δασών.
Σε έξι γειτονικά χωριά επεκτάθηκε το σύστημα με επιτυχία. Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Eduard Dalladier, έκανε μια ειδική επίσκεψη για να δει το “θαύμα του Wörgl”. Τον Ιανουάριο του 1933, το νέο οικονομικό σύστημα επεκτείνεται στη γειτονική πόλη της Kirchbühl, και τον Ιούνιο του 1933, ο Δήμαρχος του Wörgl συναντήθηκε με εκπροσώπους από 170 διαφορετικές πόλεις της Αυστρίας που ενδιαφέρονταν για την γενικευμένη εφαρμογή του συστήματος και στις πόλεις τους.

Η παρακάτω έκθεση συντάχθηκε από τον Claude Bourdet, έναν αυτόπτη μάρτυρα Καθηγητή του Πολυτεχνείου της Ζυρίχης:

«Επισκέφθηκα το Wörgl τον Αύγουστο του 1933, ακριβώς ένα χρόνο μετά την έναρξη του πειράματος. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα αποτελέσματα φτάνουν το θαύμα. Οι δρόμοι, περιβόητοι για την άθλια κατάσταση τους, συναγωνίζονται τώρα την ιταλική Autostrade (Ιταλική Εθνική Οδό). Το Συγκρότημα των Δημαρχιακών γραφείων έχει ανακαινιστεί όμορφα ως ένα γοητευτικό σαλέ με ανθισμένες γλαδιόλες. Μια νέα τσιμεντένια γέφυρα φέρει περήφανα την πλάκα: “Χτισμένο με δωρεάν χρήματα το έτος 1933″.
Παντού βλέπει κανείς νέους φανοστάτες στους δρόμους, καθώς και ένα δρόμο με το όνομά του Silvio Gesell. Οι εργαζόμενοι στα πολλά εργοτάξια είναι όλοι ένθερμοι υποστηρικτές του συστήματος του δωρεάν χρήματος. Στα καταστήματα τα γραμμάτια είναι αποδεκτά παντού, παράλληλα με τα επίσημα χρήματα. Οι τιμές δεν έχουν αυξηθεί. Κάποιοι υποστήριξαν ότι το σύστημα που πειραματίστηκε στο Wörgl εμποδίζει την φορολογική ισότητα, γιατί ενεργεί σαν μία μορφή εκμετάλλευσης του φορολογουμένου.
Φαίνεται να υπάρχει ένα μικρό λάθος σε αυτό τον τρόπο σκέψης. Ποτέ στο παρελθόν δεν είδε κανείς τους φορολογούμενους να μη διαμαρτύρονται έντονα κατά την αφαίρεση των χρημάτων τους. Στο Wörgl κανείς δεν διαμαρτύρονταν. Αντίθετα, οι φόροι (σε μορφή γραμματίων) καταβάλλονται εκ των προτέρων στον Δήμο.
Οι άνθρωποι είναι ενθουσιασμένοι με το πείραμα και διαμαρτύρονται στην Εθνική τους Τράπεζα η οποία αντιτίθεται στην έκδοση των νέων αυτών χαρτονομισμάτων (των τοπικών γραμματίων). Είναι αδύνατο να αποδώσει κανείς τη γενική βελτίωση του Wörgl μόνο στη «νέα μορφή των φόρων». Δεν μπορεί κανείς παρά να συμφωνήσει με το Δήμαρχο ότι το νέο νόμισμα εκτελεί τη λειτουργία του πολύ καλύτερα από το παλιό. Αφήνω στους ειδικούς για να διαπιστωθεί αν υπάρχει πληθωρισμός, παρά την κατά 100% κάλυψη των βασικών καταναλωτικών αγαθών.
Παρεμπιπτόντως, αυξήσεις των τιμών, το πρώτο σημάδι του πληθωρισμού, δεν εμφανίζονται. Όσον αφορά την οικονομία, μπορούμε να πούμε ότι το νέο νόμισμα ευνοεί την εξοικονόμηση κατά κυριολεξία και όχι την αποθησαύριση του χρήματος. Δεδομένου ότι τα χρήματα χάνουν την αξία τους κρατώντας τα σπίτι, μπορεί κανείς να αποφύγει την υποτίμηση αυτή επενδύοντάς τα σε μία τράπεζα καταθέσεων.
Το Wörgl έχει γίνει ένα είδος προσκυνήματος για τους μακρο-οικονομολόγους από διάφορες χώρες. Ο καθένας μπορεί να τους αναγνωρίσει αμέσως, από τις εκφράσεις τους, κατά τη συζήτηση τους στους όμορφους δρόμους του Wörgl, ή ενώ κάθονται στα τραπέζια των εστιατορίων. Ο πληθυσμός του Wörgl με χαρά, περήφανος για τη φήμη τους, τους καλωσορίζει θερμά.»

Το τέλος
 
Η Κεντρική Τράπεζα της Αυστρίας πανικοβλήθηκε, στο ενδεχόμενο το πείραμα του Wörgl να επεκταθεί σε όλη την Αυστρία και αποφάσισε να διεκδικήσει τα μονοπωλιακά δικαιώματα της, απαγορεύοντας δωρεάν νομίσματα. Η υπόθεση έφτασε ενώπιον του Αυστριακού Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο επικύρωσε το μονοπωλιακό δικαίωμα της Κεντρικής Τράπεζας για την έκδοση νομίσματος. Και έγινε ποινικό αδίκημα η έκδοση “νομίσματος έκτακτης ανάγκης”.
Το Wörgl γρήγορα επανήλθε στην ανεργία του 30%. Κοινωνική αναταραχή εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Αυστρία, διότι οι απλοί άνθρωποι δεν καταλαβαίνανε γιατί η Κυβέρνησή τους και η Δικαιοσύνη, που υποτίθεται ότι εξυπηρετούν τα συμφέροντα των πολιτών, δεν τους αφήνει να εξασκούν τη δοκιμασμένη λύση που βρήκανε στην αντιμετώπιση της ύφεσης, αλλά τους επιβάλει τα δικά της μέτρα που αποδεδειγμένα όπως και πριν τους ξαναβύθισε στη φτώχεια και την ανέχεια.
Το 1938 ο Χίτλερ προχώρησε στην προσάρτηση της Αυστρίας (χωρίς να βρει την παραμικρή πολεμική αντίσταση) με έναν από τους λόγους για αυτό, το ότι πολλοί άνθρωποι τον είδαν ως τον οικονομικό και πολιτικό σωτήρα τους. Ακολούθησε ο Πόλεμος, και το πείραμα του Wörgl έμεινε στην Ιστορία.

ΔΝΤ-Ο Αφεντης μας

Η αρχιτεκτονική της παγκόσμιας κρίσης φαίνεται πια καθαρά πως έχει και όνομα και έδρα: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που εδρεύει στην Ουάσιγκτον των ΗΠΑ.

Η ιστορία μας αρχίζει λοιπόν τον Ιούλιο του 1944, μέσα στα αποκαΐδια του παγκόσμιου πολέμου που οδεύει σιγά-σιγά προς το τέλος του, όταν οι αντιπρόσωποι 45 χωρών, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία και Σοβιετική Ένωση, συναντήθηκαν στο θέρετρο Bretton Woods του New Hampshire, εκεί στα βορειοανατολικά των ΗΠΑ, για να σφυρηλατήσουν τη μεταπολεμική οικονομική τάξη.

Τα θεμέλια του νέου και παγκόσμιου πια οικονομικού καθεστώτος θα απέτρεπαν ενδεχόμενες οικονομικές κρίσεις, όπως η Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 που αποσταθεροποίησε Αμερική και Ευρώπη και συνέβαλε τα μέγιστα στην άνοδο των φασιστικών καθεστώτων οδηγώντας τελικά σε παγκόσμια σύρραξη. Ή έτσι τουλάχιστον εύχονταν οι εκπρόσωποι των εθνών.

Από τις διεργασίες του μυθικού σήμερα σε διαστάσεις συνεδρίου γεννήθηκαν δύο οικονομικοί θεσμοί, οι οποίοι εδρεύουν τώρα αμφότεροι στην ομοσπονδιακή πρωτεύουσα των ΗΠΑ: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και η Παγκόσμια Τράπεζα. Με στόχο την προώθηση της διεθνούς οικονομικής συνεργασίας και την παροχή στις χώρες-μέλη βραχυχρόνιων δανείων, οι δύο οικονομικοί θεσμοί ανέλαβαν το ακανθώδες έργο να ξαναχτίσουν τις οικονομίες που τόσο μαστίστηκαν από την πολεμική προσπάθεια.

Κι αυτή ήταν ακριβώς η διεθνής στρατηγική που ξεπήδησε από το Breton Woods για να μην ξαναζήσει η οικουμένη ούτε παγκόσμια κρίση ούτε όμως και πόλεμο: το ΔΝΤ θα σταθεροποιούσε τόσο τη διεθνή αγορά όσο και τα εθνικά νομίσματα παρέχοντας τεχνογνωσία αλλά και πόρους ώστε να εγκαθιδρυθούν ασφαλείς νομισματικές πολιτικές και συναλλαγματικά καθεστώτα, την ίδια ώρα που η Παγκόσμια Τράπεζα θα αναλάμβανε το έργο να ξαναχτίσει τη χαροκαμένη Ευρώπη διευκολύνοντας τις επενδύσεις στην ανοικοδόμηση και την ανάπτυξη.

Μέσα στη διάχυτη μάλιστα αισιοδοξία των 45 συνέδρων του Νομισματικού και Οικονομικού Συνεδρίου των Ηνωμένων Εθνών, του πλέον τρανού ιστορικού επεισοδίου προς την κατεύθυνση της οικοδόμησης πολυεθνούς συνεργασίας, οι αντιπρόσωποι της ολομέλειας με τις μαύρες γραβάτες αποθέωσαν καταχειροκροτώντας όρθιοι τον σπουδαίο βρετανό οικονομολόγο Τζον Κέινς, η σκέψη του οποίου είχε εμποτίσει τις εργασίες της συνάντησης κατά τις προηγούμενες τρεις εβδομάδες. Δεν ήταν απλός οικονομολόγος, αλλά σωστός προφήτης του νέου κόσμου που ερχόταν ολοταχώς!Κι αυτό ήταν πράγματι το αρχιμήδειο σημείο της γέννησης των διεθνών οικονομικών θεσμών που τόσο θα επηρέαζαν τις εξελίξεις στην παγκόσμια σκηνή κατά τις επόμενες δεκαετίες. Το ΔΝΤ ιδρύθηκε επισήμως τον Δεκέμβριο του 1945, όταν τα 29 αρχικά μέλη του υπέγραψαν την καταστατική του διακήρυξη, και ξεκίνησε τις επιχειρήσεις του την 1η Μαρτίου 1947. Αργότερα την ίδια χρονιά, η Γαλλία θα γινόταν η πρώτη χώρα που θα έκανε χρήση του θεσμού δανειζόμενη από το ΔΝΤ. Η κάρτα μέλους στο Ταμείο επεκτάθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και καθ’ όλη την επόμενη δεκαετία, καθώς πολλά αφρικανικά έθνη κέρδισαν την ανεξαρτησία τους και στράφηκαν στον διεθνή οργανισμό για οικονομική συνδρομή. Αν και ταυτοχρόνως ήταν και τα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, με τις περισσότερες χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ να μη συμμετέχουν.

Η κατακλυσμιαία ωστόσο αλλαγή του ρόλου του ΔΝΤ ήταν προ των πυλών: η χρηματοπιστωτική κρίση της δεκαετίας του 1980 θα βρει το Ταμείο σε νέες και αυξημένες αρμοδιότητες. Πλέον η δράση του αφορούσε στη διάσωση των χωρών που είχαν πληγεί από τη νέα κρίση, μια οικονομική ύφεση που οφειλόταν εν πολλοίς στη νομισματική κερδοσκοπία αλλά και τις λαθεμένες προβλέψεις των μεγάλων κεφαλιών του. Το ΔΝΤ ήταν όμως εδώ να προσφέρει απλόχερα πακέτα επείγουσας βοήθειας, δάνεια δηλαδή που ενείχαν συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις και έμελλε να ονομαστούν Πολιτικές Διαρθρωτικής Προσαρμογής.Αυτή ήταν η πρώτη πράξη για τη μετατροπή του ΔΝΤ από αρωγό των λαών σε διεθνή μεγαλοκαρχαρία και τοκογλύφο, ασκώντας πια πρωτοφανώς κολοσσιαία επιρροή στις οικονομίες περισσότερων από 60 κρατών. Τα έθνη που λάμβαναν τώρα τη διασωστική χείρα του Ταμείου κρέμονταν από τα αμφιβόλου ηθικής χείλη του, καθώς για να εξασφαλίσουν τις δανειακές συμβάσεις και την οικονομική βοήθεια ήταν αναγκασμένα να ασκούν την εσωτερική πολιτική τους με βάση τα κελεύσματα του διεθνούς οργανισμού: το ΔΝΤ είχε πια το πληρεξούσιο να αποφασίζει πόσα θα δαπανούν οι χώρες-οφειλέτες του σε όρους υγείας, παιδείας, προνοιακών επιδομάτων αλλά και οικονομικών παροχών! Μετατράπηκε δηλαδή σε έναν από τους πλέον πανίσχυρους θεσμούς της υφηλίου και παρόλα αυτά πολύ λίγα ξέρουμε για το πώς δουλεύει.

Κι έτσι, παρά το γεγονός ότι ιδρύθηκε για να ευεργετήσει την παγκόσμια οικονομία και να προωθήσει την πλανητική ειρήνη, το ΔΝΤ έχει μετατραπεί σε φόβο και τρόμο των εθνών, με τους σφοδρούς επικριτές του να ισχυρίζονται ότι στόχος του είναι πια να φορέσει τον δυτικότροπο καπιταλισμό στις αναπτυσσόμενες χώρες (και προσφάτως στις δοκιμαζόμενες από τη νέα παγκόσμια κρίση) αδιαφορώντας για τις κατακλυσμιαίες κοινωνικές συνέπειες των πολιτικών του.

Σήμερα το ΔΝΤ έχει 188 χώρες-μέλη και παραμένει ανεξάρτητος οργανισμός, με δικό του καταστατικό, οργανωτική δομή και πόρους φυσικά. Αν και δεν είναι λίγοι αυτοί που το κατηγορούν ότι έχει μετατραπεί σε έκτρωμα πια, και να γιατί…

Το ΔΝΤ έχει δημιουργήσει ένα σύγχρονο αποικιοκρατικό σύστημα που απομυζεί τους φτωχούς του πλανήτη

Παρά τις αρχικές του διακηρύξεις, το ΔΝΤ έχει βάλει την παγκόσμια οικονομία σε ένα ζοφερό μονοπάτι μεγαλύτερης ανισότητας. Και είναι ακριβώς οι Πολιτικές Διαρθρωτικής Προσαρμογής που επιβάλλει στις δανειζόμενες χώρες που το πετυχαίνουν αυτό: για να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη ροή της αποπληρωμής του χρέους, εγκαθιδρύουν πολιτικές λιτότητας και σφιχτής δημοσιονομικής προσαρμογής (προσαρμογής σε τι άραγε;), απαιτώντας από τους πελάτες να περιορίσουν την κρατική δαπάνη, όπου κι αν στρέφεται αυτή.

Επιπλέον, μια σειρά ακόμα από επείγοντα μέτρα σκιαγραφούν την πλήρη εικόνα της κοινωνικής φρίκης: υποτίμηση εθνικού νομίσματος για να γίνουν φτηνότερες οι εξαγωγές, γενικευμένη ιδιωτικοποίηση κρατικών πηγών, πάγωμα μισθών και δημόσιων επιδοτήσεων και όλα τα άλλα μέτρα που ξέρουμε πια καλά και στη χώρα μας. Τέτοιες σφιχτοδεμένες θηλειές περιορισμού των κρατικών δαπανών αυξάνουν τη φτώχεια στο εσωτερικό και μειώνουν την ικανότητα των χωρών να αναπτύσσουν στιβαρές εθνικές οικονομίες, επιτρέποντας στους πολυεθνικούς κολοσσούς να εκμεταλλεύονται ασύστολα το εργατικό δυναμικό.

Οι πολιτικές λιτότητας που εγκαθιδρύει είναι μάλιστα πανομοιότυπες, είτε μιλάμε για τις αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης είτε για τα δοκιμαζόμενα λατινοαμερικανικά έθνη είτε για τα αναπτυσσόμενα αφρικανικά κράτη, παρά τις τρομακτικά διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στις οικονομίες τους! Η δράση του Ταμείου δημιουργεί ελίτ παντού, ελίτ που είναι ωστόσο υπόλογοι απέναντι στο ΔΝΤ και όχι στους λαούς τους, υπονομεύοντας άρδην τη δημοκρατική διαδικασία αλλά και την ίδια την εθνική κυριαρχία τελικά…

Το ΔΝΤ υπηρετεί τους ισχυρούς της Δύσης και τη Γουόλ Στριτ

Είναι γεγονός ότι η εκλογική δύναμη στο εσωτερικό του ΔΝΤ καθορίζεται από τη ρώμη της χώρας στο διεθνές στερέωμα. Αυτό μόνο μυστικό δεν είναι, καθώς φιγουράρει στην ίδια την ιδρυτική πράξη του Ταμείου. Αντίθετα λοιπόν με το δημοκρατικό σύστημα που ευαγγελίζεται ότι λειτουργεί το ΔΝΤ, στο όποιο κάθε χώρα-μέλος θα είχε ισόποση ψήφο, οι πλούσιες χώρες κυριαρχούν στις αποφάσεις του θεσμού καθώς η ψήφος καθορίζεται από το ποσό των χρημάτων που συνεισφέρει κάθε κράτος στο κοινό ταμείο. Οι ΗΠΑ, ο μεγαλύτερος μέτοχος του Ταμείου, διαθέτουν ποσόστωση ψήφου στο 18%. Γερμανία, Γαλλία, Αγγλία, Ιαπωνία και Αμερική κατέχουν δύναμη της τάξης του 38%!

Η δυσανάλογη αυτή κατανομή δύναμης των ισχυρών δυτικών κρατών σημαίνει πρακτικά ότι τα συμφέροντα των τραπεζιτών, των επενδυτικών κεφαλαίων και της εταιρικής πρακτικής των βιομηχανικών κοινωνιών τίθενται πάνω από τις ανάγκες της φτωχής πλειοψηφίας του πλανήτη, εκεί δηλαδή που υποτίθεται ότι παρεμβαίνει το ΔΝΤ για να εξισορροπήσει την κατάσταση. Εξισορρόπηση υπέρ ποίου δηλαδή;

Το αναπτυξιακό μοντέλο που προωθεί το ΔΝΤ είναι εντελώς διαβλητό

Εντελώς αντίθετα με το ιστορικό μονοπάτι που ακολούθησαν οι βιομηχανικές χώρες της Δύσης και αναπτύχθηκαν με πρωτόγνωρους ρυθμούς, το ΔΝΤ αναγκάζει σήμερα τις αναπτυσσόμενες χώρες του λεγόμενου Παγκόσμιου Νότου να ακολουθούν ένα μοντέλο ανάπτυξης που δίνει προτεραιότητα στην εξαγωγική παραγωγή παρά στη δημιουργία διαφοροποιημένων τοπικών οικονομιών.

Ας δούμε όμως τι σημαίνει πρακτικά αυτό. Το 80% σχεδόν όλων των υποσιτισμένων παιδιών του αναπτυσσόμενου κόσμου ζουν σε χώρες που το ΔΝΤ έχει επιβάλει η αγροτική παραγωγή να μετακινηθεί από την παραγωγή τροφίμων για εσωτερική κατανάλωση σε καλλιέργειες αγαθών που προορίζονται για εξαγωγή στις πλούσιες δυτικές χώρες. Ταυτοχρόνως, οι διαβόητες Πολιτικές Διαρθρωτικής Προσαρμογής απαγορεύουν στις τριτοκοσμικές χώρες να συνδράμουν οικονομικά την τοπική βιομηχανία, παρέχοντας προνόμια σε πολυεθνικούς οργανισμούς, όπως η εξαναγκασμένη μείωση των εργατικών μεροκάματων. Κι έτσι μικρές επιχειρήσεις και αγροτικός κόσμος δεν μπορούν να επιβιώσουν από τον αθέμιτο ανταγωνισμό που επιβάλει το Ταμείο.

Τα σκλαβοπάζαρα των εργατών στις ζώνες ελεύθερου εμπορίου που έχουν ευλογηθεί τόσο από το ΔΝΤ όσο και την Παγκόσμια Τράπεζα προσφέρουν αποδοχές πείνας στο εργατικό δυναμικό, επιφυλάσσοντας ταυτοχρόνως συνθήκες διαβίωσης που δεν προσιδιάζουν σε ανθρώπινα όντα. Κι έτσι ο κύκλος της ανέχειας και της εξαθλίωσης διαιωνίζεται αντί να εξαλείφεται, την ώρα που οι κυβερνήσεις των αναπτυσσόμενων χωρών βλέπουν το χρέος τους στο ΔΝΤ να γιγαντώνεται…

Το ΔΝΤ είναι ένας μυστικοπαθής θεσμός χωρίς λογοδοσία

Παρά το γεγονός ότι το Διεθνές Ταμείο χρηματοδοτείται από τους φόρους των πολιτών των κρατών-μελών του, συνεχίζει να λειτουργεί με ένα σκοτεινό πέπλο μυστικότητας να καλύπτει τα πεπραγμένα του. Οι δοκιμαζόμενες εξάλλου κοινωνίες που δέχονται τη βοήθειά του δεν συμμετέχουν ολωσδιόλου στον σχεδιασμό των πακέτων διάσωσης.

Κι έτσι το ΔΝΤ λειτουργεί με μια προσεκτικά επιλεγμένη ομάδα κεντρικών τραπεζιτών και υπουργών Οικονομικών, οι οποίοι αποφασίζουν τις τύχες των λαών αλλά και την εκάστοτε πολιτική σε επιμέρους τομείς (Υγεία, Παιδεία, Περιβάλλον κ.λπ.) χωρίς την κυβερνητική συνδρομή των αντίστοιχων επικεφαλής. Και κάτι ακόμα, που έχει τη δική του σημασία: το ΔΝΤ έχει αρνηθεί σθεναρά και επανειλημμένως τόσο κλήσεις για δημόσιο έλεγχο όσο και αξιολόγηση των πεπραγμένων του από ανεξάρτητους φορείς, μη δίνοντας κοινώς λογαριασμό σε κανέναν.

Οι πολιτικές του ΔΝΤ προωθούν τον εταιρικό πόλεμο

Στην προσπάθειά του να αυξήσει τις εξαγωγικές δραστηριότητες των χωρών που ζητούν την οικονομική συνδρομή του, το ΔΝΤ επιβάλλει στις κυβερνήσεις να παρέχουν διευκολύνσεις στον εξαγωγικό κλάδο, από επιδοτήσεις μέχρι και φοροελαφρύνσεις.

Το μοντέλο ανάπτυξης που προωθεί, και το ξέρουμε πια καλά οι Έλληνες, είναι η ιδιωτικοποίηση της δημόσιας περιουσίας, όπως οι δασικές εκτάσεις (βλέπε Αφρική) και οι υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (νερό, ηλεκτρισμός και τηλεπικοινωνίες), σε τιμές ξεπουλήματος. Στη Γουιάνα, για παράδειγμα, ο ασιατικός κολοσσός ξυλείας Barama έλαβε άδεια υλοτόμησης που είναι 1,5 φορά μεγαλύτερη από τη συνολική έκταση γης που μπορούν να εκμεταλλεύονται οι τοπικές κοινότητες! Και σαν να μην έφτανε αυτό, στα πέντε πρώτα χρόνια λειτουργίας της δεν την απασχολούσαν καθόλου οι φόροι, καθώς δεν πλήρωνε μία.

Τα παραδείγματα δεν έχουν τέλος: στην Αϊτή, το ΔΝΤ ανάγκασε την κυβέρνηση να ανοίξει την αγορά της για το εισαγόμενο και υψηλά επιδοτούμενο αμερικανικό ρύζι, την ίδια ώρα που απαγόρευσε στη χώρα να επιδοτήσει τους δικούς της παραγωγούς. Αποτέλεσμα; Η αμερικανική εταιρία ρυζιού Early Rice κατέχει πλέον μερίδιο αγοράς που αγγίζει το 50% σχεδόν της κατανάλωσης ρυζιού στην Αϊτή…

Το ΔΝΤ βλάπτει σοβαρά το εργατικό δυναμικό

Το ξέρουμε πια καλά, το ΔΝΤ προωθεί ένα τριτοκοσμικό μοντέλο ανάπτυξης, στο οποίο αιχμή του δόρατος είναι οι ξένες επενδύσεις. Επενδύσεις που για να γίνουν βέβαια οφείλει η κυβέρνηση να πάρει δραστικά μέτρα για τη διευκόλυνση των ξένων κεφαλαιούχων: κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, κουτσούρεμα του βασικού μισθού, απελευθέρωση των απολύσεων και κατάργηση τελικά όλων των εργασιακών κεκτημένων. Σας ακούγεται οικείο;

Το ΔΝΤ το λέει γλαφυρά «εργασιακή ευελιξία» και πρόκειται για το φιρμάνι που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να χτυπούν στο ψαχνό τον εργαζέμενο και να μετακινούνται κατά βούληση εκεί που τα μεροκάματα παραμένουν φτηνά. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ ήδη από το 1995 (εδώ και 20 χρόνια δηλαδή!), οι εργοδότες εκμεταλλεύονται τη νέα αυτή «ευελιξία» στο εργασιακό Δίκαιο που προωθεί το ΔΝΤ για να απομυζούν τους υπαλλήλους αντί να φτιάχνουν νέες θέσεις εργασίας.

Θα πάρουμε και πάλι το παράδειγμα της Αϊτής που είναι δηλωτικό: η κυβέρνηση εξαναγκάστηκε από το Ταμείο να καταστείλει τη νομική ρύθμιση στο εργασιακό της Δίκαιο που όριζε αυξήσεις στον κατώτατο μισθό όταν ο πληθωρισμός υπερέβαινε το 10%. Μέχρι το τέλος του 1997, το βασικό μεροκάματο της Αϊτής είχε καταβαραθρωθεί στα τάρταρα. Οι ευέλικτες εργασιακές πρακτικές του ΔΝΤ επηρεάζουν ωστόσο τα μεροκάματα και στις πλούσιες χώρες, καθώς οι εργάτες πρέπει να αντισταθμίζουν και να απορροφούν τελικά τους κραδασμούς από τις διαφοροποιήσεις των μεροκάματων πείνας του εργατικού δυναμικού των αναπτυσσόμενων χωρών.

Η κακοδιαχείριση(;) του ΔΝΤ στην ασιατική οικονομική κρίση μάστισε την Ταϊλάνδη, την Ινδονησία ακόμα και τη Νότια Κορέα τελικά, βυθίζοντάς τες σε πρωτόγνωρη ύφεση που παρήγαγε 200 εκατομμύρια νεόφτωχους. Το Ταμείο συμβουλεύει τις χώρες να βγουν από την ύφεση μέσα από τις εξαγωγές. Ως αποτέλεσμα της τριτοκοσμικής εξαγωγικής δράσης της Ασίας σε χάλυβα, περισσότεροι από 12.000 αμερικανοί εργάτες στη χαλυβουργία έχουν χάσει τη δουλειά τους…

Η αναπτυξιακή στρατηγική του ΔΝΤ πλήττει κυρίως τις γυναίκες

Για τις Πολιτικές Διαρθρωτικής Προσαρμογής και πάλι ο σκοτεινός λόγος, καθώς κάνουν ακόμα δυσκολότερο το πράγμα στις γυναίκες να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες των οικογενειών τους. Τα κόστη που επιβάλλει το ΔΝΤ τόσο στην εκπαίδευση όσο και τις μεταφορές αφήνουν το στίγμα τους κυρίως στον γυναικείο πληθυσμό, αφού από αντίστοιχες εκθέσεις του ΟΗΕ μαθαίνουμε ότι τα κορίτσια είναι τα πρώτα που εγκαταλείπουν το σχολείο όταν εφαρμοστεί το στρατηγικό όραμα του Ταμείου. Και βέβαια την ίδια ώρα τα λεγόμενα «τέλη χρήσης» που επιβάλει το ΔΝΤ στις δομές της δημόσιας υγείας (κλινικές και νοσοκομεία) πλήττουν κυρίως τους ανθρώπους που τις έχουν περισσότερο ανάγκη.

Και βέβαια η στροφή της παραγωγικής διαδικασίας από την αγροτική αυτάρκεια στην εξαγωγική δραστηριότητα αφήνει τεράστιους πληθυσμούς χωρίς τρόπο να θρέψουν την οικογένειά τους. Οι πάντα πιο ευάλωτες γυναίκες πλήττονται τα μέγιστα από τις πολιτικές του ΔΝΤ στις δοκιμαζόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες, παραμένοντας τα μεγάλα θύματα των επιβαλλόμενων κυβερνητικών μέτρων αλλά και των σκλαβοπάζαρων που λειτουργούν κάτω από τις ευλογίες των διεθνών οικονομικών θεσμών…

Το ΔΝΤ μαστίζει το περιβάλλον

Είναι αλήθεια ότι οι δανειακοί όροι και τα διασωστικά πακέτα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην εκμετάλλευση των φυσικών πηγών σε αστρονομικές κλίμακες. Αυτό συμβαίνει τόσο γιατί δεν νοιάζονται και πολύ για την οικολογία οι τραπεζίτες και τα επενδυτικά κεφάλαια, όσο και εξαιτίας του γεγονότος ότι στις πολιτικές που χαράσσει το ΔΝΤ δεν λαμβάνουν όπως είπαμε μέρος υπουργοί Περιβάλλοντος ή άλλοι «πράσινοι» θεσμοί, παρά μόνο οικονομολόγοι.

Είναι όμως και η δυσανάλογη έμφαση στις εξαγωγές που δίνει το ΔΝΤ, εξαγωγές χωρίς όρους και με κάθε κόστος δηλαδή, που οδηγούν στην πρωτοφανή και μη βιώσιμη πια εξάντληση των φυσικών πόρων του πλανήτη, καθώς το μόνο που φαίνεται να το ενδιαφέρει είναι να μπορούν οι πελάτες του να αποπληρώνουν τις δόσεις τους. Αντίστοιχο εξαγωγικό φιρμάνι στην Ακτή Ελεφαντοστού, για παράδειγμα, εκεί που το ΔΝΤ έστρεψε σύσσωμη την παραγωγική οικονομία στην εξαγωγή κακάο, έχει οδηγήσει μέχρι στιγμής στην εξαφάνιση των 2/3 των δασικών εκτάσεων της χώρας…

Το ΔΝΤ διασώζει τους τραπεζίτες και επιφέρει ραγδαίες αποσταθεροποιήσεις στην παγκόσμια οικονομία

Την ώρα που οραματιζόταν το 1944 παγκόσμια οικονομική σταθερότητα και νομισματική ασφάλεια, σήμερα το ΔΝΤ πιέζει σταθερά τις χώρες να απορρυθμίσουν τα χρηματοπιστωτικά τους συστήματα. Αιχμή του δόρατος είναι εδώ η κατάργηση των εθνικών ελεγκτικών μηχανισμών που μπορεί να απειλήσουν την κερδοσκοπία των ισχυρών, κάτι που έχει οδηγήσει σε τρομακτική αύξηση των βραχυπρόθεσμων επενδύσεων στις τριτοκοσμικές αγορές των αναπτυσσόμενων χωρών.

Κι έτσι περισσότερα από 1,5 τρισ. δολάρια περνούν σύνορα κάθε μέρα, σύμφωνα πάντα με τον ΟΗΕ! Τα επενδυτικά αυτά κεφάλαια είναι βέβαια βραχυπρόθεσμα, καθώς οι σκοποί τους είναι κερδοσκοπικοί και όχι αναπτυξιακοί, αφήνοντας έτσι τις οικονομίες έκθετες στις αδηφάγες βουλές των κερδοσκόπων. Τρανταχτό παράδειγμα είναι εδώ η νομισματική κρίση του Μεξικού το 1995, με τις περιπέτειες του πέσο να έχουν πολλά να κάνουν με την ασκούμενη πολιτική του Ταμείου.

Όταν έσκασε η φούσκα, το μόνο που έκανε το ΔΝΤ ήταν να ορθώσει το ανάστημά του για να στηρίξει τα επιτόκια και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, χρησιμοποιώντας τα χρήματα των μεξικανών φορολογουμένων για να σώσει τους τραπεζίτες της Γουόλ Στριτ. Αυτές οι διασωστικές ενέργειες του ΔΝΤ, πάντα προς όφελος του δυτικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, ενθαρρύνουν τους αετονύχηδες επενδυτές να συνεχίζουν τα ριψοκίνδυνα κερδοσκοπικά στοιχήματά τους, επιφέροντας ανισορροπίες και αποσταθεροποιώντας έτσι τις εθνικές οικονομίες που υποτίθεται ότι προστατεύουν οι μηχανισμοί του ΔΝΤ.

Στην ασιατική χρηματοπιστωτική κρίση, το ΔΝΤ απαίτησε από τις κυβερνήσεις να αφομοιώσουν τις επισφάλειες των ιδιωτικών τραπεζών, εξαναγκάζοντας έτσι τους πολίτες να πληρώσουν τα σπασμένα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, την ίδια ώρα που απομυζήθηκαν τα δημόσια ταμεία και καταρρακώθηκαν τα κοινωνικά προγράμματα…

Τα διασωστικά πακέτα του ΔΝΤ οξύνουν, αντί να απαλείφουν, την οικονομική κρίση

Κατά τη διάρκεια γενικευμένων οικονομικών υφέσεων, όπως στο Μεξικό, τη Νότια Κορέα, την Ινδονησία, τη Βραζιλία κ.λπ., για να αναφέρουμε μερικές μόνο, το ΔΝΤ παρεμβαίνει ως ο τελευταίος από μηχανής θεός. Παρά τις εμφατικές διακηρύξεις του όμως και με βάση τα τόσα χρόνια της δράσης του, τα πακέτα και τα αντίμετρα του ΔΝΤ όχι μόνο δεν ανακόπτουν την κατιούσα της κρίσης αλλά εντείνουν τον πανικό, βαθαίνουν την κρίση και τη γενικεύουν και στις γειτονικές χώρες.

Η ασιατική κρίση και η θεσμική διαχείρισή της στέκει εδώ σταθμός: απολύσεις στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα και ολοκληρωτική υπονόμευση της αναπτυξιακής πορείας των χωρών μακροπρόθεσμα. Όσο για τη Νότια Κορέα, το ΔΝΤ πυροδότησε μια νέα κρίση αυξάνοντας τα επιτόκια, κάτι που οδήγησε σε κύμα χρεοκοπιών και πρωτόγνωρα επίπεδα ανεργίας.

Όσο για το Μεξικό, εξαιτίας των παρεμβατικών πολιτικών του ΔΝΤ, ο αριθμός των πολιτών που ζούσαν πια κάτω από τα όρια της φτώχειας εκτοξεύτηκε πάνω από το 50% του πληθυσμού, την ίδια ώρα που ο κατώτατος μισθός κατακρημνίστηκε στο 80%. Αν όλα αυτά σας μοιάζουν οικεία, είναι γιατί όπως είπαμε το ΔΝΤ ακολουθεί την ίδια αμφιβόλου ηθικής παρεμβατική πολιτική παντού, ισχυριζόμενο ότι κατέχει τη μαγική συνταγή για την παγκόσμια οικονομική σκηνή. Παρά το γεγονός ότι αυτή δεν φαίνεται να επιβεβαιώνεται ιστορικά…

Oι ΜΟΜΑ– Η ιστορία, η προσφορά τους και ο λόγος που καταργήθηκαν

 

Τι ακριβώς είναι οι Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως. Ποια η προσφορά τους και γιατί καταργήθηκαν.

«Μετά από τις τεράστιες καταστροφές στις διάφορες υποδομές της που υπέστη  η χώρα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου  αλλά και του εμφυλίου πολέμου (1946-1949), το 1957  κλήθηκαν και οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της.

Γι αυτό το σκοπό  συγκροτήθηκαν στις έδρες των σπουδαιότερων νομών επτά Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως. Οι έδρες των επτά ΜΟΜΑ ανά τον Ελλαδικό χώρο ήταν στις πόλεις  Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Κρήτης, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα, Ιωάννινα.

Οι ΜΟΜΑ ήταν κατασκευαστικές Μονάδες διοικητικά  και αναλάμβαναν την εκτέλεση έργων που τους ανέθετε η προϊσταμένη αρχή στο νομό της έδρας των ή σε γειτονικούς νομούς. Το προσωπικό των Μονάδων αποτελούνταν από αξιωματικούς και οπλίτες του  Μηχανικού, τεχνικά καταρτισμένους αλλά και με μικρό ποσοστό αξιωματικών από τα λοιπά  όπλα του Στρατού ή και κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία), καθώς επίσης και με πολιτικό μόνιμο ή με συμβάσεις τεχνικό προσωπικό (γραφείς, μηχανικοί, οδηγοί τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, εργάτες κ.λ.π).

         Εργασίες 2ης ΜΟΜΑ στο εργοστάσιο της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα
        

 Αποστολή της ειδικής αυτής υπηρεσίας ήταν:

Σε περίοδο ειρήνης  με λογικό κόστος εκτέλεση των έργων που τις αναθέτονταν με διάφορα κυβερνητικά προγράμματα και μάλιστα στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον των εργοληπτών. Η ανάθεση εκτέλεσης μικρών κοινωφελών έργων τοπικού ενδιαφέροντος για την ωφέλεια Δήμων, Κοινοτήτων, Συλλόγων και Οργανισμών ιδίως σε ακριτικές περιοχές.

Σε περίοδο πολέμου οι ΜΟΜΑ μετέπιπταν σε Τάγματα Μηχανικού Αποκαταστάσεως Συγκοινωνιών και υπάγονταν στους σχηματισμούς του Στρατού Ξηράς με βασική αποστολή την αποκατάσταση ζημιών από εχθρικούς βομβαρδισμούς ή σαμποτάζ σε έργα υποδομής της χώρας (οδικό δίκτυο, γέφυρες, λιμάνια, αεροδρόμια εγγειοβελτιωτικά έργα κ.λπ.),

          Διάνοιξη οδού Άνω Αμφείας Πολιάνης
          



 Ο απολογισμός των έργων των ΜΟΜΑ

Εθνική – Επαρχιακή οδοποιία. Έγινε κατασκευή, βελτίωση και αρχική διάνοιξη σε εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους ιδίως της ορεινής και νησιωτικής Ελλάδας, περίπου 15.000 χλμ. Κατασκευάστηκαν στους παραπάνω δρόμους τεχνικά έργα (γέφυρες, τοίχοι αντιστήριξης, οχετοί κ.λπ) και ασφαλτοστρώθηκαν.
Αεροδρόμια κατασκευάσθηκαν από την αρχή ή επεκτάθηκαν διάδρομοι προσγείωσης σε 17 αεροδρόμια, ιδίως της νησιωτικής Ελλάδος (Καρπάθου, Σκύρου, Κεφαλληνίας, Μυτιλήνης, Πάρου, Κυθήρων κ.λπ.) μεταξύ των οποίων και οι χωματουργικές εργασίες του αεροδρομίου των Σπάτων.

Εγγειοβελτιωτικά και υδραυλικά έργα. Κατασκευάσθηκαν μεγάλα και μικρά αποστραγγιστικά αρδευτικά, αντιπλημμυρικά και υδραυλικά έργα σε όλη την χώρα με τα οποία αξιοποιήθηκαν και δόθηκαν προς καλλιέργεια εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης.

Στα οικοδομικά έργα η συμβολή των ΜΟΜΑ ήταν σημαντική. Ειδικότερα για την υλοποίηση του προγράμματος αποκατάστασης σεισμοπλήκτων περιοχών κατασκευάστηκαν  προκατασκευασμένα σπίτια. Με την μέθοδο των προκατασκευών κατασκευάστηκαν με επιτυχία κτίρια Νοσοκομείων, Σχολείων, ΑΕΙ (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης κ.λπ.) κτιριακές εγκαταστάσεις στρατοπέδων (Χαλκίδας, Θηβών, Λουτρακίου Βαννιάνου Ξάνθης κ.λπ.) πλέον των παραπάνω  κατασκεύαζε εργολαβικά υπό την επίβλεψη της και πολλά άλλα οικοδομικά έργα σε διάφορα στρατόπεδα όπως Διοικητήρια, θαλάμους οπλιτών, υπόστεγα κλ.π.

Επίσης σημαντική ήταν η συμβολή των ΜΟΜΑ που προσέφερε από το 1991 και μετά στο πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων Ποντίων από τις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Μικρά έργα Κοινής Ωφέλειας που περιλαμβάνονταν στα προγραμματισμένα έργα, κατασκευάσθηκαν σε Δήμους, κοινότητες, οργανισμούς και τοπικούς συλλόγους.

Οι ΜΟΜΑ, έδιναν το «παρών» σε όλες τις συμφορές που έπληξαν τον Ελλαδικό χώρο (σεισμοί, πυρκαγιές, χιονοπτώσεις, πλημμύρες κ.λπ.).»

         Διάδρομος αποπροσγειώσεων κατασκευής ΜΟΜΑ


 Η κατάργηση τους

Αυτή η ειδική υπηρεσία (ΜΟΜΑ) με το άρθρο 18 του Ν. 2026/92 καταργήθηκε και διαλύθηκε και μεγάλος αριθμός μηχανημάτων εκποιήθηκε σε ιδιώτες. Το εύλογο ερώτημα όμως είναι γιατί ο τεράστιος αυτός κρατικός οργανισμός με τόση μεγάλη προσφορά διαλύθηκε;

Η απάντηση σύμφωνα με την ιστοσελίδα του «Συνδέσμου Αποφοίτων Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, Τάξεως 1976» πρέπει να αναζητηθεί στα διάφορα συγκρουόμενα οικονομικά συμφέροντα και στην πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης.

Από τη δεκαετία του ’80 ζητούταν από τις κυβερνήσεις, η περικοπή πιστώσεων προς τις ΜΟΜΑ για την εκτέλεση έργων. Στη συνέχεια άρχισε να αναπτύσσεται μέσα στο πολιτικό προσωπικό των ΜΟΜΑ ο διορισμός υπαλλήλων εις βάρος πιστώσεων των έργων με αποτέλεσμα εκτέλεση πολλών εξ αυτών, να μην θεωρείται πια οικονομικά συμφέρουσα.

Τέλος, στην δεκαετία του ’90 μετά  από  έντονες πιέσεις μεγαλοεργολάβων και μεγαλοεκδοτών, η κυβέρνηση αποφάσισε με το Ν.2026/92 την διάλυση των ΜΟΜΑ.