Ετυμολογία
Η ονομασία "Ειμαρμένη " σχετίζεται ετυμολογικά με την λέξη "μοίρα".Η λέξη προκύπτει από το αρχαίο ρήμα μείρομαι, που σημαίνει λαμβάνω σε διαμοιρασμό το μερίδιό μου.
Ο τύπος του ρήματος αυτού στον παρακείμενο χρόνο της παθητικής φωνής είναι «είμαρμαι».
Ως κύριο όνομα, είναι η προσωποποίηση της μεγαλύτερης δύναμης, που κυριαρχεί στη Φύση και κανονίζει τις ενέργειες των ανθρώπων, Θεωρείται η κυρίαρχος των Μοιρών.
Φιλοσοφική Ανάλυση
Ειμαρμένη (λατ. Fatum) είναι το πεπρωμένο, το αναπόφευκτο, που πολύ συχνά ταυτίζεται με την Ανάγκη σε έναν Κόσμο συνύπαρξης θεών και ανθρώπων, ο οποίος διέπεται από αυστηρή νομοτέλεια.Ειμαμένη εστίν ο του Κόσμου Λόγος διακυρήσσουν οι Στωικοί, όπως διασώζει ο Στοβαίος).
Θεωρείται ως μία αδιάσπαστη αλυσσίδα αιτιοτήτων, την οποία οι Στωικοί αντιλαμβάνονται ως φυσική και ηθική δύναμη, σχεδόν ταυτιζόμενη με το Θεό αλλά και με την Δικαιοσύνη και την Πρόνοια (σύμφωνα και με τις απόψεις του Παρμενίδου και του Δημοκρίτου), ως αμείλικτη εξέλιξη των φυσικών τάσεων του Παντός (καθώς μόνον οι φυσικές τάσεις των επιμέρους πραγμάτων μπορούν κάποιες φορές να εμποδιστούν).
Η ξανθή Ειμαρμένη φέρουσα το "Ξίφος της Μοίρας". |
Αντιθέτως ο Αναξαγόρας αποκαλεί «κενή λέξη» την Ειμαρμένη, και διακηρύσσει, ότι τίποτε δεν γίνεται συμφώνως προς αυτήν.
Κατά τον Στωικό Χρύσιππο, η Ειμαρμένη είναι «μια ορισμένη φυσική και συγκροτημένη διάταξη των πάντων μέσα στην αιωνιότητα, όπου μια ομάδα πραγμάτων αενάως απορρέει από άλλη και εμπλέκεται με άλλη, σε μία απαραβίαστη αλληλουχία» (Γέλλιος, «Αττικές Νύκτες» η.ι.3).
Η όλη περί Ειμαρμένης αντίληψη των Στωικών περιγράφεται λακωνικά από μία μεταφράση του Κικέρωνα, την οποία διέσωσε ο Σενέκας:
«Εκείνον που θέλει, οι Μοίρες τον οδηγούν, εκείνον που δεν θέλει, τον σύρουν» («dukunt volentem fanta, volentm trahunt»
Η Ειμαρμένη δημιουργεί γεγονότα όχι όμως ανθρώπινες ποιότητες, οι οποίες είναι αποτέλεσμα αποκλειστικώς της ανθρωπίνης ελεύθερης βούλησης.
Οι Πυθαγόρειοι τοποθετούν τον ανθρώπινο βίο ανάμεσα σε δύο πόλους,
- την εξαναγκαστική Ανάγκη και
- την ελευθεροβουλητική Δύναμη (Ιεροκλής, «Χρυσά Έπη», 8), ενώ η Ειμαρμένη, απαντάται και στον Ηράκλειτο, κατά τον οποίο τα πάντα γίνονται «καθ' ειμαρμένην», υπό την έννοια όμως του «κατ' αναλογίαν».
Ειμαρμένη, η τοποτηρήτρια της Κοσμικής Νομοτέλειας
|
Κατά τον Χρύσιππο,
- όλα τα παρελθόντα συνέβησαν,
- τα παρόντα συμβαίνουν και
- τα μέλλοντα θα συμβούν
Η Ειμαρμένη (ή η Πρόνοια, ή το «ουκ εφ'ημιν», δηλαδή αυτό που δεν εξαρτάται από τον άνθρωπο) και
η Ελευθερία (ή το Αυτεξούσιο, ή το «εφ' ημίν»), αποτελούν τους βασικούς πόλους (ως το δεδομένο και το ζητούμενο) του βίου των θνητών στη μακρά οδό προς την τελείωση τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου