Θοδωρής Γεωργακόπουλος
Ρατσισμός είναι η διάκριση ανθρώπων με
μόνο κριτήριο την "εθνική" τους καταγωγή. Αυτός είναι ο ορισμός. Όταν
κάποιος βρίζει ομάδες ανθρώπων συγκροτημένες με άλλα κριτήρια (π.χ. τη
μουσική που ακούνε, τα ρούχα που φοράνε) δεν είναι ρατσιστής. Ρατσιστής
είναι αυτός που βρίζει και επιτίθεται σε ομάδες ανθρώπων με μόνο
κριτήριο την διαφορετική τους καταγωγή. Η λέξη βγαίνει από τη "ράτσα".
Αυτός είναι ένας ορισμός όχι πολύ καλά κατανοητός από πολλούς.
Θα σας εξηγήσω γιατί το λέω.
Έχει κάνει την επανεμφάνισή της στον (όποιο) δημόσιο διάλογο μια παρανοημένη εκδοχή της πολιτικής ορθότητας την οποία εκμεταλλεύονται οι ακραίες χολερικές φωνές στο έπακρο. Πολλοί πιστεύουν, με άλλα λόγια, πως το να πουν κακά πράγματα για -ας πούμε, τυχαίο παράδειγμα- τα μέλη της Χρυσής Αυγής τους κάνει το ίδιο με τα μέλη της Χρυσής Αυγής. Ότι δηλαδή αν απευθύνεις μειωτικούς χαρακτηρισμούς σ' αυτούς που απευθύνουν μειωτικούς χαρακτηρισμούς στους ξένους, δηλαδή στους ρατσιστές, γίνεσαι κι εσύ ρατσιστής, και χάνεις το δίκιο σου. Μα κάνουν λάθος. Αυτοευνουχίζονται σε μια περίοδο που τα όπλα των (πελιδνών, αδύναμων) αντιπροσώπων της λογικής θα έπρεπε να βροντάνε κατά ναζιστών, φασιστών και ρατσιστών χωρίς καμία φειδώ.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το ανθρώπινο είδος είναι το πιο γενετικά ομοιόμορφο από όλα τα πρωτεύοντα θηλαστικά. Ο παγκόσμιος πληθυσμός των χιμπατζήδων, ας πούμε, έχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλομορφία από τον πληθυσμό των ανθρώπων. Άσπροι, μαύροι, ασιάτες και λατίνοι είμαστε όλοι γενετικά πανομοιότυποι σε βαθμό αναπάντεχο. Μια πιθανή εξήγηση είναι η έκρηξη ενός ηφαιστείου της Ινδονησίας 75.000 χρόνια πριν, η οποία βύθισε τον πλανήτη σε σκοτάδια και προκάλεσε τρομακτικές καταστροφές και πιθανολογείται ότι σχεδόν εξολόθρευσε τους προγόνους μας. To σίγουρο είναι ότι εκείνη την περίοδο για κάποιο λόγο είχαν απομείνει μόνο μερικές χιλιάδες Homo sapiens στη Γη. Από αυτούς καταγόμαστε όλοι, και τα 7 δισεκατομμύρια. Φαντάσου το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας γεμάτο από ανθρώπους. Κάποτε αυτό ήταν ολόκληρη η ανθρωπότητα. Από τόσους προήλθαμε όλοι μας. Ακόμα και τα κνώδαλα. Γι' αυτό είμαστε τόσο γενετικά όμοιοι.
Και γι' αυτό όλοι οι ρατσιστές δεν ξέρουν τι τους γίνεται και όλες οι ιδέες τους είναι λανθασμένες, παραπροϊόντα του φόβου και της άγνοιας.
Ωστόσο, αν και γενετικά όμοιοι, οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίδιοι. Αυτό είναι εξίσου σημαντικό. Έτσι, το να λέει κάποιος ότι οι χρυσαυγίτες είναι ηλίθιοι και/ή αμόρφωτοι δεν είναι ρατσισμός. Είναι χαρακτηρισμός μιας ομάδας ανθρώπων με κριτήριο (κι αυτό είναι το κρίσιμο) τις πράξεις και τους λόγους των μελών της. Είναι μια γνώμη. Μια άποψη. Μπορεί να είναι λανθασμένη, μπορεί όχι. Αλλά δεν είναι ρατσισμός. Επίσης δεν είναι ρατσισμός το να αποκαλείς το χρυσαυγίτη "ζώο" ή "μπαμπουίνο" ή "Νεάντερταλ". Κάθε ένας από αυτούς τους χαρακτηρισμούς μπορεί να δικαιολογηθεί εξετάζοντας τις πράξεις των μελών της συγκεκριμένης ομάδας, οι οποίες μοιάζουν υπαγορευμένες από το μίσος, την αμορφωσιά, την ανοησία και από ταπεινά και ζωώδη ένστικτα όπως ο φόβος, και παράλληλα χρησιμοποιώντας τους με συμβολική/συνειρμική ελευθεριότητα (καθώς προφανώς στην κυριολεξία δεν ισχύουν). Κατά συνέπεια, είναι λάθος το να πεις ότι οι Χρυσαυγίτες είναι "ζώα" επειδή είναι Έλληνες, ή Αρβανίτες, ή "τουρκόσποροι". Είναι όμως απόλυτα θεμιτό το να πεις ότι οι χρυσαυγίτες είναι "ζώα" επειδή επιτίθενται σε άλλους ανθρώπους με αφασικό, κτηνώδες μίσος.
Και νομίζω ότι πρέπει να το κάνουμε συχνότερα.
Όσο σημαντικό είναι να καταλαβαίνουμε πως η διάκριση της ανθρωπότητας σε "ράτσες" δεν έχει καμία λογική βάση, άλλο τόσο σημαντικό είναι να καταλαβαίνουμε και το ότι η διάκριση των ανθρώπων με βάση αυτά που λένε κι αυτά που κάνουν είναι θεμιτή. Όχι απλά θεμιτή: Είναι απαραίτητη για να καταφέρουμε να ζήσουμε μαζί, να καταλαβαινόμαστε, να πάμε παρακάτω. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να απομονώσουμε αυτούς που κάνουν κακό.
Σε ετούτη την φρικώδη εποχή που ζούμε, με ανθρώπους που τρομοκρατούν και ξυλοκοπούν κι αλυσοδένουν άλλους ανθρώπους, είναι απαραίτητο να τα έχουμε ξεκάθαρα στο μυαλό μας αυτά τα πράγματα, και να μην διστάζουμε να χρησιμοποιήσουμε το μόνο όπλο που έχουμε απέναντι στον οχετό της βίας και του μίσους: Τα λόγια.
Αυτός είναι ένας ορισμός όχι πολύ καλά κατανοητός από πολλούς.
Θα σας εξηγήσω γιατί το λέω.
Έχει κάνει την επανεμφάνισή της στον (όποιο) δημόσιο διάλογο μια παρανοημένη εκδοχή της πολιτικής ορθότητας την οποία εκμεταλλεύονται οι ακραίες χολερικές φωνές στο έπακρο. Πολλοί πιστεύουν, με άλλα λόγια, πως το να πουν κακά πράγματα για -ας πούμε, τυχαίο παράδειγμα- τα μέλη της Χρυσής Αυγής τους κάνει το ίδιο με τα μέλη της Χρυσής Αυγής. Ότι δηλαδή αν απευθύνεις μειωτικούς χαρακτηρισμούς σ' αυτούς που απευθύνουν μειωτικούς χαρακτηρισμούς στους ξένους, δηλαδή στους ρατσιστές, γίνεσαι κι εσύ ρατσιστής, και χάνεις το δίκιο σου. Μα κάνουν λάθος. Αυτοευνουχίζονται σε μια περίοδο που τα όπλα των (πελιδνών, αδύναμων) αντιπροσώπων της λογικής θα έπρεπε να βροντάνε κατά ναζιστών, φασιστών και ρατσιστών χωρίς καμία φειδώ.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το ανθρώπινο είδος είναι το πιο γενετικά ομοιόμορφο από όλα τα πρωτεύοντα θηλαστικά. Ο παγκόσμιος πληθυσμός των χιμπατζήδων, ας πούμε, έχει πολύ μεγαλύτερη ποικιλομορφία από τον πληθυσμό των ανθρώπων. Άσπροι, μαύροι, ασιάτες και λατίνοι είμαστε όλοι γενετικά πανομοιότυποι σε βαθμό αναπάντεχο. Μια πιθανή εξήγηση είναι η έκρηξη ενός ηφαιστείου της Ινδονησίας 75.000 χρόνια πριν, η οποία βύθισε τον πλανήτη σε σκοτάδια και προκάλεσε τρομακτικές καταστροφές και πιθανολογείται ότι σχεδόν εξολόθρευσε τους προγόνους μας. To σίγουρο είναι ότι εκείνη την περίοδο για κάποιο λόγο είχαν απομείνει μόνο μερικές χιλιάδες Homo sapiens στη Γη. Από αυτούς καταγόμαστε όλοι, και τα 7 δισεκατομμύρια. Φαντάσου το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας γεμάτο από ανθρώπους. Κάποτε αυτό ήταν ολόκληρη η ανθρωπότητα. Από τόσους προήλθαμε όλοι μας. Ακόμα και τα κνώδαλα. Γι' αυτό είμαστε τόσο γενετικά όμοιοι.
Ωστόσο, αν και γενετικά όμοιοι, οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίδιοι. Αυτό είναι εξίσου σημαντικό. Έτσι, το να λέει κάποιος ότι οι χρυσαυγίτες είναι ηλίθιοι και/ή αμόρφωτοι δεν είναι ρατσισμός. Είναι χαρακτηρισμός μιας ομάδας ανθρώπων με κριτήριο (κι αυτό είναι το κρίσιμο) τις πράξεις και τους λόγους των μελών της. Είναι μια γνώμη. Μια άποψη. Μπορεί να είναι λανθασμένη, μπορεί όχι. Αλλά δεν είναι ρατσισμός. Επίσης δεν είναι ρατσισμός το να αποκαλείς το χρυσαυγίτη "ζώο" ή "μπαμπουίνο" ή "Νεάντερταλ". Κάθε ένας από αυτούς τους χαρακτηρισμούς μπορεί να δικαιολογηθεί εξετάζοντας τις πράξεις των μελών της συγκεκριμένης ομάδας, οι οποίες μοιάζουν υπαγορευμένες από το μίσος, την αμορφωσιά, την ανοησία και από ταπεινά και ζωώδη ένστικτα όπως ο φόβος, και παράλληλα χρησιμοποιώντας τους με συμβολική/συνειρμική ελευθεριότητα (καθώς προφανώς στην κυριολεξία δεν ισχύουν). Κατά συνέπεια, είναι λάθος το να πεις ότι οι Χρυσαυγίτες είναι "ζώα" επειδή είναι Έλληνες, ή Αρβανίτες, ή "τουρκόσποροι". Είναι όμως απόλυτα θεμιτό το να πεις ότι οι χρυσαυγίτες είναι "ζώα" επειδή επιτίθενται σε άλλους ανθρώπους με αφασικό, κτηνώδες μίσος.
Και νομίζω ότι πρέπει να το κάνουμε συχνότερα.
Όσο σημαντικό είναι να καταλαβαίνουμε πως η διάκριση της ανθρωπότητας σε "ράτσες" δεν έχει καμία λογική βάση, άλλο τόσο σημαντικό είναι να καταλαβαίνουμε και το ότι η διάκριση των ανθρώπων με βάση αυτά που λένε κι αυτά που κάνουν είναι θεμιτή. Όχι απλά θεμιτή: Είναι απαραίτητη για να καταφέρουμε να ζήσουμε μαζί, να καταλαβαινόμαστε, να πάμε παρακάτω. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να απομονώσουμε αυτούς που κάνουν κακό.
Σε ετούτη την φρικώδη εποχή που ζούμε, με ανθρώπους που τρομοκρατούν και ξυλοκοπούν κι αλυσοδένουν άλλους ανθρώπους, είναι απαραίτητο να τα έχουμε ξεκάθαρα στο μυαλό μας αυτά τα πράγματα, και να μην διστάζουμε να χρησιμοποιήσουμε το μόνο όπλο που έχουμε απέναντι στον οχετό της βίας και του μίσους: Τα λόγια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου